İş kazası nedir?

 

Yasal mevzuatımız ve bağlı bulunduğumuz uluslararası anlaşmalara göre farklı iş kazası tanımları bulunmaktadır. Türk mevzuatına göre sadece insan kaynaklı kazalar iş kazası kapsamında değerlendirilmekte iken, uluslararası tanımlamalarda maddi kayıplar da iş kazasına dahil edilmektedir.

 

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre iş kazası “İşyerinde ve işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen veya bedenen özre uğratan olay” olarak tanımlanmıştır.

 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre iş kazası;

 

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

 

b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

 

c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

 

d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

 

e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen veya ruhça arızaya uğratan olaylardır.

 

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre iş kazası, “belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olaydır” şeklinde tanımlanmıştır.

 

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), iş kazasını “önceden planlanmamış, çoğu zaman kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaylardır” olarak tanımlamıştır.

 

İş kazası sonrası sağlık hizmeti

 

İş kazası sonrasında, kazazedenin gerekli sağlık hizmeti alması ve kolluk kuvvetlerine haber verilmesi gereklidir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 76. maddesinde “İşveren, iş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan sigortalısına sağlık durumunun gerektirdiği sağlık hizmetlerini sağlamakla yükümlüdür.” denilmektedir.

 

Sağlık hizmeti sunucusunda (hastane, poliklinik vb) yapılan işlemler sonrasında belgelerin mutlaka iş kazası olarak düzenlenmesi gereklidir.

 

İş kazası SGK bildirimi

İşveren, iş kazasından sonraki 3 iş günü içerisinde bu kazayı SGK’ya bildirmekle yükümlüdür. Cumartesi, Pazar günleri ile resmi tatiller bu süreye dahil değildir. Kaza bildirimi, işveren tarafından e-devlet üzerinden “İş Kazası Meslek Hastalığı E-Bildirim” uygulaması üzerinden yapılmaktadır. İş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, yükümlülük iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. 3 iş günü içerisinde iş kazası bildirimi yapılmadığı takdirde işyeri idari para cezası ile karşı karşıya kalacaktır.

Sağlık hizmeti sunucuları da iş kazalarını 10 iş günü içerisinde SGK’ya bildirmek zorundadır. Bu nedenle, işverenlerin bildirmediği iş kazaları, SGK tarafından sağlık hizmeti sunucuları aracılığı ile öğrenilmekte ve işverene idari para cezaları yansıtılmaktadır.

 

İş kazalarının bildirilmeme cezası

 

İş kazalarının işveren tarafından 3 iş günü içerisinde bildirilmemesi durumunda, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nca uygulanacak olan 2019 yılı para cezaları şu şekildedir:

 

Tehlike Sınıfı	10’dan Az çalışan	10 – 49 arası çalışan	50 ve üzeri çalışan
Az Tehlikeli	3.825 TL	3.825 TL	5.737 TL
Tehlikeli	4.781 TL	5.737 TL	7.650 TL
Çok Tehlikeli	5.737 TL	7.650 TL	11.475 TL

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İş kazası sonrası SGK tarafından yapılan ücret ödemeleri

 

İş kazası nedeniyle iş görememezlik raporu alan ve işine devam edemeyen sigortalılar, SGK’dan iş görememezlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Yatarak tedavilerde sigortalıya günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancının 2/3’ü ödenir. İş kazalarında ücretin tamamı SGK tarafından karşılanır ve Ziraat Bankası şubelerinden tahsil edilir.

 

İş kazası sonrasında hazırlanacak olan belgeler

 

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 14. maddesinde işveren bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar ve gerekli incelemeleri yapar denilmektedir. Ayrıca yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları, yani kıl payı atlatılmış olayları da inceleyerek bunlar ile ilgili rapor düzenlenmesi gerekmektedir.

 

Kaza ve olaylar sonrası işveren tarafından gerçekleştirilmesi gereken kaza araştırması ve düzeltici faaliyet planlaması kaza ve olay raporu şeklinde imza altına alınmalı ve İSG evrakları içerisinde kayıt altına alınmalıdır. Şirket içi kaza ve olay raporlarının Bakanlık’a ya da SGK’ya bildirilmesi gerekli değildir. Ancak iş müfettişleri tarafından gerçekleştirilen denetimlerde kaza ve olay raporları incelenerek, altında yatan nedenleri ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerin alınıp alınmadığı incelenebilmektedir. Ayrıca kaza raporlarını ve kayıtlarını saklamak, ilerleyen yıllarda SGK’nın açabileceği rücu davalarında da önem teşkil etmektedir.

 

Kaza ve olay araştırma raporlarında aşağıda belirtilenlerin raporda olması sağlanmalıdır:

 

- Kazanın oluş biçimi ve kazaya neden olan faktörler

 

- SGK bildirimi

 

- Tedavi raporları, varsa iş görememezlik raporu örneği

 

- Varsa trafik kazası tutanağı

 

-  İmzalı kazazede ya da şahit ifadeleri

 

- Kazazedeye ait eğitim kayıtları, sertifikalar, mesleki yeterlilik belgeleri, sağlık raporları, ehliyet vb kayıtlar

 

- Kaza yeri ile ilgili fotoğraflar

 

- Kaza sonrasında alınan faaliyetleri belirtir evraklar veya fotoğraflar

 

KARMA İş Sağlığı Güvenliği olarak kaza öncesi ve sonrası danışmanlık faaliyetlerimiz ve kaza olay araştırma eğitimlerimiz ile sizlere yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.